Chiều ngày 16/10 vừa qua, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Chi nhánh khu vực TP.HCM (VCCI-HCM) đã tổ chức sự kiện Gặp gỡ, giao lưu Hiệp hội doanh nghiệp Trung Quốc – Việt Nam với chủ đề Tăng cường hợp tác hỗ trợ doanh nghiệp phát triển đầu tư, kinh doanh tại thị trường Trung Quốc – Việt Nam.

Sự kiện có sự tham dự của:

Về phía VCCI, các cơ quan, hiệp hội và doanh nghiệp Việt Nam:

• Ông Võ Tân Thành, Phó Chủ tịch VCCI
• Ông Trần Ngọc Liêm, Giám đốc VCCI-HCM
• Ông Nguyễn Hữu Nam, Phó Giám đốc VCCI-HCM
• Bà Trần Thị Hải Yến – Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Đầu tư phía Nam, Bộ Kế hoạch và Đầu tư
• Cùng 30 đại diện của Sở Kế hoạch & Đầu tư các tỉnh Bình Phước, Tây Ninh, Liên đoàn doanh nghiệp và Hiệp hội doanh nghiệp các tỉnh, Hiệp hội các ngành, và một số doanh nghiệp tiêu biểu.

Về phía Trung Quốc:

• Ông Từ Châu, Quyền Tổng Lãnh sự Trung Quốc tại TP.HCM
• Ông Đinh Vĩ, Đại diện Lãnh đạo HHDN Trung Quốc tại Việt Nam, Chi hội tại TP.HCM (CBAH)
• Cùng 15 đại diện các Hiệp hội doanh nghiệp, Hiệp hội ngành nghề Trung Quốc

Phát biểu khai mạc sự kiện, ông Võ Tân Thành, Phó Chủ tịch VCCI cho biết: Sau hơn 15 năm kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện từ năm 2008 đến nay, quan hệ Việt Nam – Trung Quốc đã có bước phát triển mạnh mẽ và đạt thành quả quan trọng. Về quan hệ thương mại, Trung Quốc liên tục duy trì là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam và thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của Việt Nam; Việt Nam là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc trong Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và đối tác thương mại lớn thứ 5 của Trung Quốc trên thế giới (sau Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Nga). Về quan hệ đầu tư, tính đến ngày 31/8/2024, Trung Quốc xếp thứ 6 trên 149 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam với 4.865 dự án, tổng vốn đăng ký trên 29,1 tỷ USD.

Ông Võ Tân Thành, Phó Chủ tịch VCCI

Ông Thành nhấn mạnh thêm: Lãnh đạo cấp cao hai bên đã nhất trí xác lập định vị mới cho quan hệ song phương, ra Tuyên bố chung về việc tiếp tục làm sâu sắc và nâng tầm quan hệ Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện, xây dựng Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam – Trung Quốc có ý nghĩa chiến lược. Đặc biệt, chuyến thăm cấp nhà nước của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đến Trung Quốc từ ngày 18 đến ngày 20/08/2024 vừa qua với 14 văn kiện hợp tác được ký kết giữa các bộ, ngành và địa phương 2 nước là hoạt động đối ngoại đặc biệt quan trọng giữa Việt Nam và Trung Quốc trong năm nay.

Tiếp lời ông Thành, ông Từ Châu, Quyền Tổng Lãnh sự Trung Quốc tại TP.HCM phát biểu: Cuối năm ngoái, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình đã có chuyến thăm lịch sử tới Việt Nam, hai nước tuyên bố xây dựng Cộng đồng Chia sẻ Tương lai Trung Quốc – Việt Nam có ý nghĩa chiến lược, thúc đẩy quan hệ Trung – Việt bước vào kỷ nguyên mới. Hai ngày trước, Thủ tướng Lý Cường đã có chuyến thăm thành công đến Việt Nam, Trung Quốc và Việt Nam nhất trí kiên trì nắm bắt quan hệ song phương từ tầm cao chiến lược và tầm nhìn lâu dài, kiên định ủng hộ lẫn nhau. Quan hệ Trung Quốc – Việt Nam đang vững bước tiến tới theo định hướng phát triển “sáu hơn” bao gồm: tin cậy chính trị cao hơn, hợp tác quốc phòng – an ninh thực chất hơn, hợp tác thực chất sâu sắc hơn, nền tảng xã hội vững chắc hơn, phối hợp đa phương chặt chẽ hơn, bất đồng được kiểm soát và giải quyết tốt hơn.

Ông Từ Châu, Quyền Tổng Lãnh sự Trung Quốc tại TP.HCM

Năm 2023, thương mại song phương giữa hai nước đạt hơn 171,9 tỷ USD. Trong đó, xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc đạt hơn 61,3 tỷ USD, tăng 5,6% và chiếm 17,3% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam; nhập khẩu từ Trung Quốc đạt hơn 110,6 tỷ USD, giảm 6,6% và chiếm 33,9% tổng kim ngạch nhập khẩu của Việt Nam.

Riêng trong 8 tháng đầu năm 2024, kim ngạch xuất nhập khẩu Việt Nam – Trung Quốc đạt xấp xỉ 131 tỷ USD tăng 23,7%. Trong đó, các doanh nghiệp Việt Nam đã nhập khẩu hàng hóa với trị giá hơn 92,5 tỷ USD từ Trung Quốc, tăng 34,2% so với cùng kỳ năm 2023; và xuất khẩu sang Trung Quốc đạt gần 38,3 tỷ USD, tăng 3,9%. Đáng chú ý, Việt Nam nhập siêu từ Trung Quốc hơn 54,2 tỷ USD, tăng 69% so với cùng kỳ năm 2023 và hơn mức nhập siêu của cả năm 2023 trên 4,8 tỷ USD (năm 2023, Việt Nam nhập siêu từ thị trường Trung Quốc hơn 49,3 tỷ USD).

Theo ông Trần Ngọc Liêm, Giám đốc VCCI-HCM, cộng đồng doanh nghiệp 2 nước có một nền tảng quan hệ hữu nghị rất gắn bó. Đối với doanh nghiệp Việt Nam thì Trung Quốc là một thị trường rất gần về mặt địa lý, tiết giảm được chi phí về tiếp vận. Đó cũng là một thị trường rất quan trọng đối với doanh nghiệp Việt Nam.

Ông Trần Ngọc Liêm, Giám đốc VCCI-HCM

Nếu xuất khẩu là một mũi nhọn của nền kinh tế Việt Nam thì nền tảng cho xuất khẩu chính là nguồn nguyên liệu. Trung Quốc là thị trường nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam (hàng năm chiếm trên 33% – 9 tháng đầu năm 2024 lên tới 37,6% tổng kim ngạch nhập khẩu của Việt Nam), trong đó phần lớn nguyên phụ liệu, máy móc thiết bị phụ tùng nhập khẩu dùng cho sản xuất hàng xuất khẩu của Việt Nam. Ở chiều ngược lại, Trung Quốc cũng là thị trường trọng điểm cho hàng xuất khẩu của Việt Nam.

Bên cạnh đó, Trung Quốc đang đặt chính sách tập trung vào các mũi nhọn sản xuất công nghệ cao. Thành thử các ngành công nghiệp nhẹ có xu hướng chuyển dịch sang các quốc gia khác. Việt Nam là một nước ngay bên cạnh, có quan hệ hữu nghị nên Việt Nam cũng là một thị trường rất tiềm năng cho đầu tư của Trung Quốc.

Trong phần trình bày giới thiệu về môi trường, chính sách đầu tư kinh doanh tại Việt Nam, bà Trần Thị Hải Yến – Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Đầu tư phía Nam, Bộ Kế hoạch và Đầu tư chia sẻ Việt Nam chào đón các nhà đầu tư Trung Quốc đầu tư vào các lĩnh vực như:

Bà Trần Thị Hải Yến – Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Đầu tư phía Nam, Bộ Kế hoạch và Đầu tư

• (i) Công nghệ cao, công nghiệp phụ trợ, linh kiện điện tử, ô tô điện, pin điện…;
• (ii) Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, nghiên cứu và phát triển. Đây là những ngành, lĩnh vực mà Trung Quốc có kinh nghiệm và thế mạnh, Việt Nam có nhu cầu và tiềm năng phát triển. Ngoài ra, nhân chuyến thăm cấp Nhà nước tới Trung Quốc của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm vừa qua, lãnh đạo cao nhất của hai Đảng, hai nước còn thống nhất mở rộng hợp tác trên các lĩnh vực mới như:
• (iii) Kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, phát triển xanh, năng lượng sạch, năng lượng tái tạo.

Đồng thời, mong muốn các nhà đầu tư Trung Quốc tăng cường hợp tác, chuyển giao công nghệ, nâng cao năng lực sản xuất, đưa các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị hàng hóa toàn cầu.

Đại diện Lãnh đạo HHDN Trung Quốc tại Việt Nam, Chi hội tại TP.HCM (CBAH), ông Đinh Vĩ chia sẻ: Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu ngày càng phức tạp và chuyển hướng sang khu vực, điều cần thiết là các doanh nghiệp và doanh nhân của hai nước, cùng với các cơ quan liên quan, chân thành chia sẻ cơ hội hợp tác, đối mặt trực tiếp với những khó khăn và điều chỉnh để biến tiềm năng hợp tác to lớn của hai nước thành hiện thực. Ông đề xuất: Cần tăng cường kết nối, xây dựng cơ chế, làm cầu nối; Cần hỗ trợ lẫn nhau trở thành nền tảng trao đổi và phản hồi thực chất; Cần thúc đẩy việc ban hành các chính sách hỗ trợ; và cuối cùng là cần chia sẻ thông tin và hợp tác.

Ông Đinh Vĩ, Đại diện Lãnh đạo HHDN Trung Quốc tại Việt Nam, Chi hội tại TP.HCM (CBAH)

Phiên thảo luận diễn ra vô cùng sôi nổi với sự tham gia nhiệt tình của nhiều đại diện đến từ các hiệp hội doanh nghiệp Trung Quốc và các hiệp hội doanh nghiệp, hiệp hội ngành nghề Việt Nam. Các đại biểu Trung Quốc tập trung đặt các câu hỏi dành cho diễn giả xoay quanh các chính sách ưu đãi đầu tư, trong khi các đại diện hiệp hội ngành nghề Việt Nam đưa ra các ý kiến, đề xuất làm thế nào để thúc đẩy kết nối – hợp tác giữa doanh nghiệp hai bên. Các đại diện hiệp hội doanh nghiệp các tỉnh Bình Dương, Đồng Nai, Lâm Đồng, v.v…. chia sẻ sự nổ lực của địa phương trong việc tạo dựng môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi với mong muốn ngày càng thu hút nhiều nhà đầu tư Trung Quốc nói riêng và các nhà đầu tư nói chung.

Phiên thảo luận diễn ra vô cùng sôi nổi

Khép lại phiên thảo luận, ông Trần Ngọc Liêm, Giám đốc VCCI-HCM cho rằng, hoạt động của doanh nghiệp Trung Quốc tại Việt Nam vẫn còn mang tính tự phát, thời vụ cao nên ít tính bền vững. Cùng với đó là vai trò của các hiệp hội doanh nghiệp 2 bên vẫn còn thấp. Tiếng nói của doanh nghiệp trong việc xây dựng cơ chế cụ thể trong thương mại, đầu tư giữa 2 nước còn rất hạn chế. Còn rất nhiều hàng hóa chưa có quy định cụ thể để các doanh nghiệp có thể yên tâm xuất khẩu hàng với nhau cũng như đầu tư vào thị trường của nhau. Trong câu chuyện này, vai trò của các hiệp hội rất quan trọng.

Từ những thực trạng đó, VCCI-HCM đã đề xuất một số giải pháp. Trước hết là tăng cường vai trò của các hiệp hội doanh nghiệp Việt Nam – Trung Quốc trong việc hợp tác, hỗ trợ doanh nghiệp. Ông Liêm nêu đề xuất 2 bên sẽ tổ chức các buổi gặp gỡ hằng năm để hiệp hội doanh nghiệp 2 nước nói lên các nhu cầu, nguyện vọng của mình đối với thị trường bên kia.

Ban chủ trì điều phối phiên thảo luận

Khi hai bên đã có sự liên hệ như vậy thì sẽ cần một đơn vị phụ trách kết nối. VCCI-HCM đề xuất thành lập một ban thư ký làm đầu mối liên hệ, khảo sát nhu cầu doanh nghiệp, gặp gỡ giao lưu định kỳ và tham mưu ban lãnh đạo hiệp hội doanh nghiệp các chương trình, kế hoạch hợp tác. Ông Liêm đề xuất buổi gặp gỡ hằng năm sẽ diễn ra vào tháng 9 hoặc tháng 10, là 2 tháng có quốc khánh của 2 nước.

Tiếp theo, VCCI-HCM đề xuất thành lập Hội đồng Kinh doanh Trung Quốc – ASEAN vùng trung tâm kinh tế phía nam Việt Nam. Hội đồng này sẽ góp phần góp ý, xây chính sách quan hệ kinh tế Trung Quốc – Việt Nam, Trung Quốc – ASEAN, xúc tiến hỗ trợ theo từng ngành hàng, lĩnh vực cụ thể cho cộng đồng doanh nghiệp. “Chúng ta sẽ chung tay để việc kinh doanh của doanh nghiệp hai bên có được một sự phát triển đột phá đúng tầm với quy mô kinh tế của Trung Quốc cũng như quan hệ hữu nghị giữa Trung Quốc và Việt Nam”, ông Liêm kết luận.

Lễ Ký kết Biên bản ghi nhớ Tăng cường hợp tác hỗ trợ doanh nghiệp phát triển đầu tư, kinh doanh tại thị trường Trung Quốc – Việt Nam

Trước sự chứng kiến của Phó Chủ tịch VCCI, Giám đốc VCCI-HCM và Quyền Tổng Lãnh sự Trung Quốc tại TP.HCM, đại diện VCCI-HCM và đại diện HHDN Trung Quốc tại Việt Nam đã ký kết Biên bản ghi nhớ Tăng cường hợp tác hỗ trợ doanh nghiệp phát triển đầu tư, kinh doanh tại thị trường Trung Quốc – Việt Nam.

Các đại biểu chụp hình lưu niệm