Nông nghiệp thoát “lời nguyền” nông dân tư duy mùa vụ, doanh nghiệp tư duy thương vụ

Tăng trưởng đạt mức khá; xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt và vượt chỉ tiêu Chính phủ giao là những kỷ lục mới mà ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đạt được trong năm 2022.

Phóng viên: Thưa Bộ trưởng, năm 2022, vượt qua những biến động của thị trường thế giới, nông nghiệp tiếp tục khẳng định vị thế “trụ đỡ” của nền kinh tế với những kỷ lục mới về xuất khẩu nông lâm, thủy sản Bộ trưởng đánh giá như thế nào về kết quả này?

Bộ trưởng Lê Minh Hoan: Thay đổi một suy nghĩ, thay đổi một cuộc đời, thay đổi một tiếp cận chúng ta sẽ thay đổi một hành trình. Tổng kết lại năm 2022, mặc dù rất nhiều khó khăn như: dịch bệnh, đứt gãy cung cầu, chi phí logistics, chi phí nguyên liệu đầu vào ngành nông nghiệp tăng cao, tuy nhiên, kết quả đến giờ này mặc dù chưa đạt như kỳ vọng của ngành Nông nghiệp, doanh nghiệp cũng như của người nông dân, nhưng cũng là thành quả rất đáng tự hào. Tự hào không phải nằm ở con số, những gì mà chúng ta nhìn thấy được mà tự hào là sự đánh giá cao của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, của xã hội về vai trò, vị thế của ngành nông nghiệp trong bối cảnh bất định, biến động phức tạp của thế giới. Hay nói cách khác là nó làm sâu sắc hơn vai trò “trụ đỡ” của ngành Nông nghiệp, không chỉ đóng góp cho sự tăng trưởng chung của nền kinh tế mà còn đảm bảo các vấn đề của xã hội như: đảm bảo an ninh lương thực.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan

Chúng ta thấy rất nhiều quốc gia đang khủng hoảng an ninh lương thực, khủng hoảng về sản xuất nông nghiệp, thậm chí có những chuỗi ngành hàng của một số quốc gia bị đứt gãy, nhưng ngành Nông nghiệp vẫn đứng vững, vừa đóng góp cho sự tăng trưởng nói chung của nền kinh tế, vừa đóng góp cho an sinh xã hội và bao trùm là chưa bao giờ chúng ta khủng hoảng về lương thực, thực phẩm trong bối cảnh nhiều quốc gia tìm đến chúng ta trong nửa cuối năm 2022 để tìm kiếm sự hợp tác nhằm đảm bảo an ninh lương thực. Sứ mệnh của nông nghiệp không chỉ giải quyết về vấn đề tăng trưởng mà vấn đề bao trùm cho hàng chục triệu nông dân và cư dân ở nông thôn với hàng chục triệu lao động ở khu vực nông nghiệp, khu vực dịch vụ. Như vậy, vai trò của nông nghiệp nằm trong 1 cấu trúc chung về kinh tế lẫn xã hội. Nếu chỉ tiếp cận qua những con số về tăng trưởng thì chúng ta không thấy được vai trò của nông nghiệp đối với xã hội.

Phóng viên: Theo Bộ trưởng, đâu là nền tảng quan trọng để ngành Nông nghiệp gặt hái được những thành tựu trong năm 2022?

Bộ trưởng Lê Minh Hoan: Chúng ta có thể thấy tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp đã bắt đầu bén rễ vào nhận thức xã hội, vào người nông dân, doanh nghiệp. Cũng thấy rằng không thể quay lại con đường sản xuất nông nghiệp lấy tiêu chí sản lượng để làm mục tiêu phấn đấu nữa. Bắt đầu đã có rất nhiều nghiên cứu của các chuyên gia, nhà khoa học và rất nhiều hành động của các hiệp hội, ngành hàng, tổ chức nông dân có tư duy làm sao tạo ra giá trị gia tăng theo xu thế kinh tế nông nghiệp.

Ngày càng thấy rõ vấn đề định vị thị trường có vai trò quan trọng hơn sản xuất. Bởi sản xuất mà không có thị trường thì sản xuất sẽ bị tắc nghẽn. Do đó, vai trò kiến tạo của nền kinh tế nông nghiệp và kiến tạo không gian thị trường rất quan trọng và thể hiện rất rõ trong năm 2022. Đó là những tín hiệu cho thấy, Nghị quyết số 19 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 hay Chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã bắt đầu lan tỏa ra xã hội, nhận thức của xã hội về vai trò của nông nghiệp hay tư duy phát triển nông nghiệp sang một tư duy mới, mô hình mới, tăng trưởng từ đơn giá trị sang mô hình tăng trưởng tích hợp đa giá trị.

Những mô hình nông nghiệp mới như: lúa – tôm; lúa – rươi; lúa rươi cấy; du lịch nông nghiệp, những sản phẩm OCOP (mỗi xã một sản phẩm) những mô hình này đã tạo ra một sinh khí mới thay vì chúng ta đi theo một con đường chỉ chú trọng vào sản lượng như trước kia. Đó là giá trị liên kết giữa nhà nước, thị trường và xã hội, giữa nhà nước với doanh nghiệp nông nghiệp với bà con nông dân, hợp tác xã, đó nhà những giá trị bao trùm trong năm 2022.

Phóng viên: Mở cửa thị trường cho hàng loạt nông sản là một trong những điểm sáng của ngành trong năm 2022, Bộ trưởng có những chia sẻ gì đối với các địa phương, doanh nghiệp và nông dân để tiếp tục có những thành quả tốt hơn, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Lê Minh Hoan: Việt Nam đã mở cửa rất nhiều thị trường khó tính cho nông sản để đa dạng hóa thị trường, đa dạng hóa sản phẩm. Quan trọng hơn là chúng ta chứng minh được rằng chất lượng nông sản Việt Nam có thể đảm bảo ở các thị trường khó tính nhất. Tư duy thị trường đã bắt đầu bén rễ hay nói cách khác là tư duy sản xuất ngày xưa là làm ra những gì mình có thể làm, còn tư duy thị trường là mình làm ra những gì thị trường yêu cầu, chuyển từ bán cái mình có sang bán cái thị trường cần đã được doanh nghiệp và người nông dân quan tâm. Những thông tin về doanh nghiệp xuất khẩu gạo chất lượng cao sang thị trường Châu Âu hay thị trường Nhật Bản để minh chứng rằng chúng ta đã thoát tư duy về sản lượng để hướng vào chất lượng, không chỉ vậy mà chúng ta hướng về từng yêu cầu của từng loại thị trường khác nhau như: EU, Nhật Bản, Hoa Kỳ… Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Công Thương trong thời gian qua cũng liên tục tổ chức nhiều diễn đàn để các doanh nghiệp thấy được mỗi loại thị trường có yêu cầu khác nhau, chúng ta không thể “mặc đồng phục”, chúng ta không đồng nhất các sản phẩm với nhau mà phải tạo ra nhiều phân khúc thị trường ở nước ngoài, kể cả thị trường trong nước.

Theo VOV