Lễ Công bố Báo cáo Kinh tế Thường niên của Khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long

Trong năm 2020, Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright hợp tác với Phòng Thương mại và Công nghiệp Cần Thơ (VCCI) thực hiện biên soạn Báo cáo Kinh tế Thường niên Khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL). Đây là công trình nghiên cứu đầu tiên đánh giá một cách hệ thống những điểm mạnh, điểm yếu và gợi ý cách tháo gỡ những nút thắt để tạo sức bật tăng trưởng cho khu vực. Chiều ngày 14/12, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) chi nhánh Cần Thơ đã tổ chức Lễ Công bố Báo cáo Kinh tế Thường niên của Khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL).

Là khu vực sản xuất và xuất khẩu lúa gạo lớn nhất phụ trách an ninh lương thực cho cả nước, tuy nhiên, ĐBSCL lại đang đối diện với nhiều nguy cơ từ biến đổi khí hậu như hạn mặn, sạt lở, lũ lụt. Những nút thắt về giao thông, thể chế và đầu tư cũng khiến khu vực ĐBSCL trở thành ‘vùng trũng” tăng trưởng trên toàn quốc với chất lượng tăng trưởng giảm sút, năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp chưa cao, chất lượng nhân lực còn thấp và tình trạng di dân ngày càng tăng.

Theo TS Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI, báo cáo Kinh tế Thường niên ĐBSCL lần đầu tiên được thực hiện bởi nhóm các chuyên gia kinh tế, chính sách hàng đầu Việt Nam dưới sự chủ trì của VCCI và chịu trách nhiệm chuyên môn của FSPPM. Đây là báo cáo nghiên cứu trên phạm vi vùng kinh tế đầu tiên trong cả nước và ĐBSCL được chọn như là một sự điển hình về tính liên kết, sự nhất quán để hướng đến hình thành một thiết chế vùng kinh tế trong tương lai.

Trong mười năm qua, căn cứ theo số liệu của điều tra dân số, tỉ lệ dân rời khỏi ĐBSCL ước tính khoảng 1,3 triệu người tương đương với dân số của một tỉnh và ĐBSCL là vùng duy nhất có mức độ tăng trưởng dân số 0% trong cả nước. Đây là báo động đỏ cho thấy dân cư của vùng đồng bằng không tìm thấy được cơ hội sinh kế ở nơi họ đang sinh sống và buộc phải di chuyển đến những vùng kinh tế năng động hơn như TP.HCM và Đông Nam Bộ. Nhìn vào cơ cấu kinh tế, khu vực công nghiệp của ĐBSCL dường như dậm chân tại chỗ, khu vực dịch vụ tuy có sự gia tăng về tỉ trọng nhưng không cải thiện về chất lượng dẫn đến giá trị gia tăng vẫn ở mức thấp.

Lợi thế của ĐBSCL nằm ở sự dồi dào về tài nguyên đất, nước và môi trường, tuy nhiên dưới thời gian dài khai thác quá mức, các nguồn tài nguyên này đã bị đẩy đến điểm giới hạn bền vững. Ngoài ra, tính kết nối giữa các địa phương trong khu vực cũng là một bài toán khó cần được giải quyết trong bối cảnh thiếu vắng một tuyến đường giao thông huyết mạch thông suốt.

TS. Vũ Thành Tự Anh, Trưởng ban Biên soạn Báo cáo và Giảng viên Cao cấp Trường Fulbright nhấn mạnh: “tương lai phát triển của ĐBSCL một mặt phụ thuộc vào năng lực nuôi dưỡng các nguồn tài nguyên này cho các thế hệ kế tiếp, mặt khác phụ thuộc vào nỗ lực xây dựng những động lực phát triển mới cho vùng. Mô hình tăng trưởng mới phải thích nghi và quản lý được các rủi ro từ môi trường đồng thời có tư duy và cách tiếp cận mới đối với bài toán phát triển của ĐBSCL.”

Kết luận của Báo cáo nhận định: “ĐBSCL đang trải qua một loạt những thách thức lớn nhất trong lịch sử hình thành và phát triển của mình, đồng thời đang đứng trước ngưỡng tới hạn của mô hình phát triển cũ. Nếu mô hình này – bao gồm cả chính sách của nhà nước và tập quán của người dân và doanh nghiệp – không thay đổi, thì tụt hậu là điều không thể tránh khỏi và sự tan rã của Đồng bằng sông Cửu Long chỉ là vấn đề thời gian. Ngược lại, nếu đủ dũng khí và trí tuệ để chuyển sang mô hình phát triển mới, những thách thức hiện nay sẽ trở thành cơ hội to lớn để Đồng bằng sông Cửu Long tăng cường năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững, từ đó mở ra một tương lai xán lạn cho hơn 17 triệu đồng bào cũng như những thế hệ con cháu chúng ta sau này.”

Đây là bản Báo cáo kinh tế thường niên đầu tiên cho vùng ĐBSCL, và cũng là bản báo cáo kinh tế vùng toàn diện đầu tiên trong cả nước. Vì là bản đầu tiên nên Báo cáo năm nay không giống như một báo cáo “thường niên” thuần túy vì Báo cáo còn điểm lại các vấn đề kinh tế – xã hội quan trọng nhất của ĐBSCL trong cả thập niên vừa qua và xã hơn nữa.

Hiện nay Báo cáo mới có ở dạng bản cứng. E-book cả tiếng Anh và tiếng Việt đang trong quá trình hoàn thiện và sẽ sớm được phát hành. Kính mời các bạn đón đọc.