Ngày 30/6, Chính phủ ban hành nghị định quy định chính sách giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) từ ngày 1/7 đến 31/12/2023.

Giảm giá thành hàng hóa, kích thích sức mua

Chính phủ vừa ban hành nghị định 44/2023 quy định chính sách giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) theo nghị quyết số 101/2023 của Quốc hội. Nghị định này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7 đến hết ngày 31/12/2023.

Theo đó, giảm thuế VAT đối với các nhóm hàng hóa, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất 10%, trừ nhóm hàng hóa, dịch vụ sau: Viễn thông, hoạt động tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, kinh doanh bất động sản, kim loại và sản phẩm từ kim loại đúc sẵn, sản phẩm khai khoáng (không kể khai thác than), than cốc, dầu mỏ tinh chế, sản phẩm hóa chất.

Sản phẩm hàng hóa và dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt như thuốc lá điếu, xì gà, rượu, bia, xe ô tô dưới 24 chỗ, xe mô tô hai bánh, ba bánh có dung tích xi lanh trên 125cm3, tàu bay, du thuyền, xăng các loại…

Công nghệ thông tin theo pháp luật về công nghệ thông tin như card âm thanh, hình ảnh, mạng và các loại card tương tự dùng cho máy xử lý dữ liệu tự động, thẻ thông minh, máy vi tính và các thiết bị ngoại vi của máy vi tính…

Việc giảm thuế VAT cho từng loại hàng hóa, dịch vụ được áp dụng thống nhất tại các khâu nhập khẩu, sản xuất, gia công, kinh doanh thương mại….

Về mức giảm thuế VAT, nghị định nêu rõ cơ sở kinh doanh tính thuế VAT theo phương pháp khấu trừ được áp dụng mức thuế suất thuế VAT 8% đối với hàng hóa, dịch vụ nêu trên.

Cơ sở kinh doanh (bao gồm cả hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh) tính thuế VAT theo phương pháp tỉ lệ % trên doanh thu được giảm 20% mức tỉ lệ % để tính thuế VAT khi thực hiện xuất hóa đơn đối với hàng hóa, dịch vụ nêu trên.

Trường hợp hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng không chịu thuế VAT/chịu thuế VAT 5% thì không được giảm thuế VAT.

Bên cạnh sự vui mừng, tuy nhiên cũng có nhiều ý kiến bày tỏ lo lăng, băn khoăn về về việc triển khai áp dụng. Theo Văn bản gửi Bộ Tài chính góp ý dự thảo Nghị định quy định chính sách giảm thuế VAT 2% của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, các doanh nghiệp phản ánh rằng, việc phân loại hàng hóa, dịch vụ nào được hưởng thuế suất 8% hay 10% rất phức tạp và quá nhiều rủi ro. Chính sách giảm thuế VAT từ 10% xuống 8% và từ ngày 1/1/2024 sẽ tăng lại từ 8% lên 10% chắc chắc sẽ tác động đến việc thực hiện các biện pháp quản lý giá như nhà nước định giá, đăng ký giá, kê khai giá và niêm yết giá.

Một số loại hàng hóa, dịch vụ có thể giảm giá 2% khá dễ dàng. Nhưng một số loại hàng hóa, dịch vụ có giá đã được làm tròn để dễ thanh toán thì việc điều chỉnh giá biên độ nhỏ 2% sẽ không khả thi. Ví dụ, doanh nghiệp bưu chính chuyển phát đã kê khai giá 5.000 đồng/km, nếu phải giảm xuống còn 4.909 đồng/km sẽ rất phức tạp.

Trên thực tế, VCCI cũng ghi nhận từ các doanh nghiệp phản ánh rằng, việc phân loại hàng hóa, dịch vụ nào được hưởng thuế suất 8% hay 10% theo Nghị định 15/2002/NĐ-CP là rất phức tạp và quá nhiều rủi ro.

Chủ động giải pháp kỹ thuật

Đối với các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh hàng hóa, cung ứng dịch vụ chịu thuế VAT thuế suất 10% sẽ được hưởng lợi khi chính sách được ban hành. Việc giảm thuế VAT sẽ góp phần làm giảm chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm, từ đó giúp doanh nghiệp tăng khả năng phục hồi và mở rộng sản xuất kinh doanh.

Về tác động của chính sách, theo tờ trình của Chính phủ, nếu áp dụng việc giảm 2% thuế VAT trong 6 tháng cuối năm, dự kiến số giảm thu ngân sách Nhà nước tương đương khoảng 24.000 tỉ đồng (đối với thu ngân sách nhà nước năm 2023 thì dự kiến giảm 20.000 tỉ đồng do số thu thuế VAT phải nộp của tháng 12-2023 nộp trong tháng 1-2024).

Quá trình thảo luận trước đó, nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị mở rộng đối tượng được giảm 2% thuế VAT, tức áp dụng với tất cả các nhóm hàng hóa, dịch vụ đang chịu thuế suất 10%. Tuy nhiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, nếu mở rộng hơn nữa lĩnh vực dịch vụ, hàng hóa và mức giảm thuế sẽ tác động đến thu ngân sách Nhà nước. Trong khi đó, Chính phủ chưa tính toán, đánh giá đầy đủ tác động, nhất là trong bối cảnh thu ngân sách 5 tháng đầu năm giảm so với cùng kỳ 2022.

Đối với doanh nghiệp, do quy định của chính sách năm nay không thay đổi nhiều so với năm 2022, nên các doanh nghiệp cần chủ động nghiên cứu tiếp cận để hiểu thấu đáo hơn. Đặc biệt về khoa học công nghệ, các phần mềm, mặc dù đã chuẩn bị rồi nhưng các doanh nghiệp cũng cần chủ động hoàn thiện để xuất hóa đơn.

Việc triển khai nhanh giảm 2% thuế VAT sẽ tác động trực tiếp tới ngân sách tiêu dùng của khách hàng. Trước đó, tờ trình với việc giảm 2% thuế VAT, người dân là đối tượng sẽ được hưởng lợi trực tiếp của chính sách này. Bởi việc giảm thuế VAT với hàng hóa, dịch vụ chịu thuế suất thuế VAT 10% sẽ góp phần giảm giá bán, từ đó góp phần giảm chi phí của người dân trong việc tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ phục vụ đời sống nhân dân. Do đó, các doanh nghiệp bán lẻ, nhất là các hệ thống phân phối lớn cần sẵn sàng có giải pháp kỹ thuật để triển khai nhanh trên hệ thống với những hàng hóa sẽ được giảm thuế. Ngoài ra, các cơ quan chắc năng liên quan cần triển khai các giải pháp về mặt kỹ thuật, ứng dụng công nghệ thông tin, cho phép đơn giản hóa các thủ tục để triển khai nhanh đến các nhà bán lẻ, tiêu dùng trong cả nước.

Để khắc phục và bù đắp các tác động đến thu ngân sách Nhà nước trong ngắn hạn cũng như bảo đảm sự chủ động trong điều hành dự toán ngân sách Nhà nước, Chính phủ cần chỉ đạo Bộ Tài chính cũng như các Bộ, ngành có liên quan và địa phương chú trọng chỉ đạo thực hiện và triển khai hiệu quả các luật thuế; tiếp tục cải cách hiện đại hóa hệ thống thuế, đơn giản hóa thủ tục hành chính thuế; đồng thời quyết liệt công tác quản lý thu ngân sách Nhà nước, tập trung triển khai kịp thời, có hiệu quả các nhóm giải pháp quản lý thu, chống thất thu, chuyển giá, trốn thuế.

———————————————————————————
*VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung quy định hướng dẫn các trường hợp đang được quản lý giá khi giảm thuế VAT theo hướng doanh nghiệp không cần làm thủ tục điều chỉnh giá và được phép áp dụng giá đã đăng ký, kê khai.

Theo Báo điện tử Kinh tế Đô thị, Tuổi trẻ