Các lưu ý khi kiểm tra ưu đãi thuế trong các Hiệp định thương mại tự do (FTA)

1.Nguyên tắc MFN là gì và được áp dụng như thế nào trong trường hợp FTA?

Về nguyên tắc, các cam kết trong WTO được thực hiện trên cơ sở nguyên tắc MFN, nghĩa là được áp dụng một cách không phân biệt đối xử đối với hàng hoá nhập khẩu từ tất cả các nước thành viên WTO. Điều này có nghĩa nếu một nước thành viên WTO dành bất kỳ ưu đãi thuế quan nào cho hàng hóa từ một nước thành viên WTO thì cũng phải cho hàng hóa đến từ tất cả các thành viên khác ưu đãi tương tự.

Tuy nhiên, Điều 24 của Hiệp định GATT của WTO cho phép các nước thành viên áp dụng những thuế suất thấp hơn theo các Hiệp định thương mại tự do (Free Trade Agreement – FTA) cho chỉ các nước thành viên của các Hiệp định thương mại tự do đó (mà không áp dụng cho các thành viên khác của WTO).

Để được xem là FTA, nội dung của các Hiệp định này phải là xóa bỏ thuế quan và các biện pháp cản trở thương mại đối với “hầu hết thương mại” (substantially all the trade) giữa các thành viên trong một khoảng thời gian nhất định.

2. Xác định hàng hoá xuất nhập khẩu thuộc danh mục nào:

• Danh mục ưu đãi: Mức thuế áp dụng thấp hơn mức thuế MFN.
• Danh mục không ưu đãi: Mức thuế áp dụng bằng (nếu hàng hoá thuộc danh mục ưu đãi trong WTO) hoặc cao hơn (nếu hàng hoá thuộc danh mục không ưu đãi trong WTO) mức thuế MFN.
• Danh mục nhạy cảm: Mức thuế áp dụng tương tự danh mục ưu đãi. Mức thuế áp dụng chuyển sang danh mục không ưu đãi nếu sản lượng nhập khẩu khiến tổng sản lượng nhập khẩu của hàng hoá vào quốc gia đó vượt hạn ngạch cho phép (quota).

3. Xác định lộ trình thực hiện cam kết cắt giảm thuế của hàng hoá

Các cam kết cắt giảm thuế trong FTA đều được thực hiện theo lộ trình. Một số dòng thuế sẽ được cắt giảm ngay khi FTA có hiệu lực, một số sẽ cắt giảm dần dần trong nhiều năm tùy vào quy định của FTA. Để biết chính xác mức thuế nhập khẩu áp dụng đối với một mặt hàng cụ thể trong một thời điểm nhất định, doanh nghiệp cần tra cứu Danh mục Biểu thuế xuất nhập khẩu của Việt Nam có hiệu lực vào từng thời điểm cụ thể.

4. Đáp ứng nguyên tắc xuất xứ

Khác với thuế suất MFN (có điều kiện áp dụng tương đối đơn giản), để được áp dụng thuế ưu đãi đặc biệt theo từng FTA, hàng nhập khẩu phải thỏa mãn một số điều kiện, trong đó điều kiện về xuất xứ là quan trọng và cũng là khó khăn nhất.

Do đó, không phải tất cả hàng hóa nhập khẩu vào các nước đã có FTA với Việt Nam đều được áp dụng thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt theo các mức thuế suất ưu đãi đặc biệt theo cam kết trong FTA liên quan, mà chỉ những hàng hoá đáp ứng được tiêu chuẩn xuất xứ và có giấy chứng nhận xuất xứ phù hợp (tương tự đối với hàng hóa của các nước này nhập vào Việt Nam) mới được áp dụng mức thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi này.

Trung tâm Thông tin tổng hợp thông tin từ các đối tác