2016 – Năm của trí tuệ nhân tạo (AI)

2016 đánh dấu một năm quan trọng về trí tuệ nhân tạo, khi chuyển từ khái niệm mơ hồ và khó hiểu trong những bộ phim khoa học viễn tưởng như 2001: Space Odyssey hay loạt phim Kẻ Hủy Diệt cho đến loạt phim hiện đại thời nay khi trí tuệ nhân tạo trở nên ngày càng khó phân biệt với con người.

Cá nhân hóa ở mức độ cao và trí tuệ được lập trình trở thành những phần mềm được mong đợi trong năm 2016 và những tên tuổi lớn của mobile và kỹ thuật số đang cố gắng đạt điều này thông qua trí tuệ nhân tạo. Kết quả là chúng ta đang hướng đến sự thay đổi thiên về mobile. Hãy cùng xem một vài ví dụ nổi bật về trí tuệ nhân tạo trong năm 2016 và những kỳ vọng trong năm 2017, cũng như trong tương lai đối với ngành công nghiệp sáng tạo và nhân loại nói chung.

Những thay đổi

Thần thoại Hy Lạp từng nói về con người được lập trình, về rô bốt và trí tuệ nhân tạo. Từ những năm 1951, trí tuệ nhân tạo đầu tiên được biết đến khi máy có thể chơi cờ tại trường Đại Học của Manchester. Trí tuệ nhân tạo cũng không hề xa lạ với cuộc sống hàng ngày khi videogame được mọi người biết đến. Hoặc chúng ta cũng cảm nhận những tiến bộ của trí tuệ nhân tạo khi tìm kiếm dữ liệu trên Google; hoặc khi DARPA (tổ chức nghiên cứu kỹ thuật ứng phó nhanh phục vụ quân đội) chế tạo những con chó khổng lồ, được thiết kế để giúp quân đội chất dỡ hàng hóa một cách hiệu quả hơn; hoặc khi người máy ‘Atlas’ có thể phản ứng như con người.

Nhưng 2016 đánh dấu một bước ngoặt quan trọng về trí tuệ nhân tạo với ba lý do sau đây:

1. Học với máy trở nên ngày càng thông dụng. Đã qua thời trí tuệ nhân tạo chỉ đơn giản làm công việc được lập trình sẵn và điều khiển bởi con người (như chơi cờ). Giờ đây trí tuệ nhân tạo có thể tự học với bộ não nhân tạo (như IBMs Watson có thể học mọi thứ). Đây chỉ là điểm bắt đầu của việc chuyển từ trí tuệ nhân tạo (AI) sang trí tuệ nhân tạo tổng hợp (AGI).
2. Chúng ta đang thấy rõ sự thay đổi trong xu hướng trao đổi dữ liệu cá nhân một cách tự nguyện hơn và chào đón trí tuệ nhân tạo vào các khía cạnh trong cuộc sống bằng cách đưa trí tuệ nhân tạo vào các thiết bị cá nhân như điện thoại, phương tiện vận chuyển và ngay cả ngôi nhà của mình.
3. Trí tuệ nhân tạo ngày càng trở nên dễ tiếp cận hơn. Trong khi những tên tuổi lớn đang đầu tư một cách bài bản vào việc nghiên cứu và phát triển những sản phẩm đại chúng như Google Assistant, những đơn vị khởi nghiệp cũng đang tìm kiếm sự hỗ trợ của các chuyên gia lập trình trí tuệ nhân tạo và các doanh nghiệp đầu tư.

Về cơ bản, những điều trên đã và đang thay đổi thế giới một cách rõ rệt và sẽ tiếp tục vai trò này trong vòng vài năm tới và ảnh hưởng đến cuộc sống của mỗi chúng ta, ngay cả đối với những người được xem là không liên quan đến trí tuệ nhân tạo hoặc với máy tính. Sau đây là những bằng chứng cụ thể.

Trí tuệ nhân tạo và ngành truyền thông

Mọi thứ sẽ được cách mạng hóa bởi trí tuệ nhân tạo: từ máy tính cá nhân, cách tin tức, truyền thông được tiêu thụ, cho đến sức khỏe, chế độ ăn uống, chuyện tình cảm…Điều này cũng đúng với tất cả các ngành công nghiệp còn lại.

Trí tuệ nhân tạo và marketing

Nếu các công ty quảng cáo muốn giữ vị thế chuyên gia trong ngành truyền thông, marketing và thiết kế, họ phải nhanh chóng bắt kịp xu hướng trí tuệ nhân tạo. Trong tương lai gần, các công ty này sẽ chủ động hợp tác với các đơn vị trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo trong nỗ lực bắt kịp trào lưu. Nhưng khi trí tuệ nhân tạo trở nên thông dụng và được nhiều người sử dụng hơn, xu hướng sẽ chuyển sang việc các công ty truyền thông lớn sẽ tự đầu tư vào công nghệ trị tuệ thông minh.

Những công ty này cũng có thể sẽ nhượng quyền những phát minh thông qua việc phát hành bản quyền các kênh và cung cấp dữ liệu cho các đơn vị chuyên thực hiện những công việc như xây dựng và thiết kế phần mềm cho người sử dụng (UI). Blackwood Seven là một trong những công ty quảng cáo đầu tiên được xây dựng trên nền tảng phát huy khả năng trí tuệ nhân tạo, một khả năng vẫn còn khá sơ đẳng, nhưng không kém phần quan trọng.

Thực ra đây là điều cần thiết vì các vị trí trong công ty truyền thông đều có thể thay thế bằng máy, ngay cả đối với công việc liên quan đến yếu tố con người như chiến lược gia (planner) trong tương lai khi trí tuệ nhân tạo có khả năng thấu hiểu cả hành vi của người tiêu dùng.

Nhưng không chỉ là yếu tố con người, nếu các công ty quảng cáo không bắt kịp xu hướng công nghệ trí tuệ nhân tạo này, thị phần của họ sẽ lao dốc khi các công ty chuyên về trí tuệ nhân tạo lấn sân sang truyền thông và thiết kế, tương tự cách công ty công nghệ Accenture mở rộng sang công việc sáng tạo gần đây. Chúng ta đã và đang chứng kiến sự thay đổi rõ rệt trong ngành quảng cáo theo xu hướng tập trung vào mobile và dẵn dắt bởi trí tuệ nhân tạo, với cách tiếp cận và thu hút người tiêu dùng từ thiết bị cá nhân xảy ra trong thời gian gần đây.

Trí tuệ nhân tạo và máy tính cá nhân

Các ứng dụng và các biểu tượng trên màn hình điện thoại được dự đoán là sẽ không còn cần thiết trong tương lai. Chúng ta có thể thấy sự thay đổi này khi Siri có khả năng chuyển tiền và lên kế hoạch trong ngày cho chúng ta ngay cả khi màn hình bị khóa; và khi Google ra mắt những ứng dụng cho phép người sử dụng không cần phải cài đặt trong thiết bị của họ. Khả năng rất có thể xảy ra là trong vòng 5-10 năm tới, các ứng dụng chúng ta đang dùng hiện tại sẽ không còn tồn tại. Thay vào đó là một trợ lý cá nhân trên cơ sở trí tuệ nhân tạo được gắn trên điện thoại, trên xe hơi hoặc trong nhà của bạn – bạn có thể truy cập những ứng dụng này qua tương thích đám mây và trợ lý này sẽ thực hiện mệnh lệnh bạn yêu cầu. Những ứng dụng này chủ động đưa ra những số liệu khi bạn cần và đúng nơi bạn cần. Hãy hình dung iPhone được đặt tên lại là “Siri” và không còn màn hình trong khi vẫn có những chức năng cần thiết.

Trên thực tế, Google đã đi trước Apple một bước trong lĩnh vực này – bao gồm cả những ứng dụng nhanh cũng như ứng dụng trí tuệ nhân tạo rất thông minh. Với Apple, mặc dù thế mạnh ban đầu của họ nghiêng về phần cứng, nhưng hiện tại cũng đang gia tăng phần dịch vụ như sản phẩm chủ lực trong tương lai bằng việc cài đặt việc học trên máy và trí tuệ thông tin bất cứ khi nào có thể.

CEO của Apple- ông Tim Cook, biết được trật tự thế giới mới trong cách người tiêu dùng sử dụng sản phẩm điện tử. Apple không có tham vọng trở thành người đứng đầu vì họ biết dịch vụ tương thích đám mây của họ chưa chuẩn và thiếu sự kết hợp đồng bộ với trí tuệ thông minh- hai công nghệ sẽ thống trị trong 10 năm tới cùng với “các thứ thuộc về internet”.
“Các thiết bị tương tác bằng giọng nói đã có nhiều thay đổi đáng kể trong nửa năm sau 2016 và khi những ứng dụng này được triển khai trong 6 tháng tới, nó sẽ tạo ra sự thay đổi đối với thương mại điện tử (e-commerce)”

Những ứng dụng tương tác bằng giọng nói này đang được người tiêu dùng đón nhận khi Facebook khởi xướng phần mềm chatbots (đối thoại tự động) vào chức năng tin nhắn của họ. Google và Amazon cũng cố gắng bắt kịp trào lưu bằng các thiết bị chỉ hoạt động trên cơ sở lời nói như Google Home và Amazon Echo. Cả hai thiết bị này tạo ra thế cân bằng cho một trận chiến sắp xảy ra trong việc phân chia thị phần trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo giúp làm việc nhà tự động. Việc giao dịch bằng giọng nói có thể phổ biến trong vòng 6 tháng tới và sẽ thay đổi thương mại điện tử (eCommerce) trong tương lai. Các thương hiệu tiên phong có thể là hãng thời trang nổi tiếng của Anh quốc Burberry – thương hiệu này đã tung ứng dụng Burberry để khách hàng có thể đặt hàng trực tiếp khi đang theo dõi buổi trình diễn thời trang của thương hiệu; theo sau là Amazon với sản phẩm chủ lực là thiết bị điều khiển bằng giọng nói Alexa.

www.ogilvy.com

Chuyên mục “Góc nhìn truyền thông” trên trên Bản tin VCCI-HCM số 1-2, 18/01/2017.