2018 – Hồi kết của khái niệm thị trường mới nổi?

Thực ra câu hỏi không phải ở chỗ một vài thị trường phát triển nhanh toàn cầu đang ngày càng trở thành mờ nhạt. Vấn đề ở chỗ định nghĩa này, xuất hiện cách đây 37 năm từ một nhà kinh tế học thuộc trung tâm tài chính quốc tế của Ngân hàng thế giới, sẽ dần mất đi và được thay thế bằng từ khác thể hiện đúng thực lực của những nền kinh tế này.

Hãy nhìn vào thực tế vấn đề: khái niệm thị trường mới nổi bị lỗi thời khi miêu tả những nền kinh tế lớn. Công nghệ mới góp phần định hướng rõ hơn cách mọi người nhìn nhận về những thị trường này và vai trò của họ trên thế giới. Chúng ta phải bỏ thói quen cho rằng những thị trường này chỉ là người theo sau, cố gắng bắt kịp những quốc gia phát triển. Trên thực tế trên nhiều lĩnh vực, những thị trường này đang là người dẫn đầu. Dưới đây là một vài con số minh chứng:

Một đóng góp đáng kể trong thương mại toàn cầu. Những thị trường mới nổi chỉ chiếm 10% thương mại toàn cầu trong năm 1970; nhưng hiện tại những thị trường này đã chiếm 30% và kỳ vọng gia tăng hơn 40% năm 2050. Theo cách tính so sánh sức mua đồng nhất (PPP), gần ½ GDP trên toàn thế giới đến từ 12 thị trường mà thế giới vẫn gọi là “mới nổi” này.

Thị trường mới nổi nằm trong top 10 kinh tế toàn cầu. Hiện tại Trung Quốc đang là nền kinh tế lớn thứ 2 trên thế giới, chỉ đứng sau Mỹ. Ấn độ được dự đoán là nền kinh tế trị giá 2.87 nghìn tỉ đô la Mỹ năm nay, lớn hơn cả Anh, Pháp. Điều này không có gì ngạc nhiên vì 2 quốc gia Trung Quốc và Ấn Độ chiếm 40% lực lượng lao động và dân số thế giới. Và Brazil, dù có nhiều biến động trong những năm gần đây, vẫn là nền kinh tế lớn thứ 8 trên thế giới với 2.1 nghìn tỉ đô la Mỹ. Hai nền kinh tế chủ đạo tiếp theo là Hàn Quốc và Indonesia nằm trong danh sách cường quốc 1 nghìn tỉ đô la Mỹ.

Những thị trường phát triển nhanh- Một cách gọi thích hợp với sự thay đổi này

Theo báo cáo V12 của Ogilvy, “thị trường phát triển nhanh” không chỉ nói về việc tăng trưởng GDP; định nghĩa này còn phản ánh sự thay đổi nhanh chóng các yếu tố xã hội, lối sống và kinh tế, tạo tiền đề cho sự phát triển này. Điều này cũng phản ánh thực tế nhiều thị trường tiếp tục thay đổi nhanh hơn dự đoán vì các thị trường này đang chuyển mình trong thập kỷ tới vì tầng lớp trung lưu gia tăng.

Thị trường phát triển nhanh sẽ định hình tương lai trong nhiều lĩnh vực kinh tế và xã hội

Trong một vài lĩnh vực, thị trường phát triển nhanh sẽ tạo ra những hiện tượng sau trong tương lai:

  • Thành phố thông minh: các chuyên gia cho rằng châu Á sẽ đứng đầu thế giới trong việc phát triển thành phố thông minh. Nhu cầu này tăng cao bởi việc gia tăng những thử thách về môi trường, những dự liệu khó đoán về năng lượng, và hạn chế về cơ sở hạ tầng. Singapore là thành phố thông minh thứ 2 trên thế giới, với vị trí thứ 6 là Tokyo. Trung quốc tuyên bố sẽ biến 500 thành phố của họ thành TP thông minh, hoặc ít nhất là chuyển hướng thành TP thông minh từ năm 2017.
  • Nghiên cứu sinh học: theo Reuters, 8 trong số các viện nghiên cứu hàng đầu thế giới trong năm 2017 có trụ sở tại châu Á, 6 tại Bắc Mỹ. Trung quốc đã đầu tư rất nhiều vào lĩnh vực này trong hơn hai thập kỷ qua.
  • Đại đô thị: trong số 28 đại đô thị (dân số trên 10 triệu người) trên thế giới, châu Á chiếm 16, châu Mỹ latin có 4, châu Phi và châu Âu có 3 và bắc Mỹ có 2. Đại đô thị lớn nhất châu Á và thế giới thuộc về Tokyo với 38 triệu dân, theo sau là Delhi với 25 triệu và Thượng Hải là 23 triệu. 

Thương mại điện tử và xã hội không tiền mặt: Trung Quốc được nhìn nhận là nước tiên phong trong việc xã hội hoá thương mại điện tử và không dùng tiền mặt. Với sự lớn mạnh đến mức chóng mặt của bộ tam “BAT” bao gồm Baidu, Alibaba và Tencent, người dân Trung Quốc đã hoàn toàn chuyển giao dịch thương mại của họ sang những nền tảng kỹ thuật số.

Các nhà điều hành những thị trường phát triền nhanh đang dẫn đầu trong việc tăng trưởng toàn cầu        

Các nhà làm luật ở các thị trường phát triển nhanh lớn nhất đang dần giành lấy vị thế của mình trên thế giới. Trong khi Mỹ tập trung vào thị trường nội địa, các nhà lãnh đạo thị trường phát triển đang gia tăng vị thế toàn cầu hoá của họ.

Trung Quốc “một vành đai, một con đường” là một chương trình được cho là sẽ thay đổi kinh tế toàn cầu và trở thành nền tảng lớn nhất thế giới cho sự hợp tác trong khu vực. Chương trình này có tầm ảnh hưởng gần 65% dân số thế giới toàn cầu, chiếm 1/3 GDP toàn cầu, và khoảng 25% việc di chuyển hàng hoá và dịch vụ trên thế giới.

Về vĩ mô, những thị trường phát triển nhanh này đang tạo ra sự gia tăng trong cùng nhóm, và cả với các nước phát triển. Mỹ, châu Âu và Nhật sẽ phải càng cố gắng tìm ra vai trò của họ khi các mối quan hệ thương mại giữa các thị trường phát triền nhanh trở nên ngày càng bền chặt.

Chuyển biến xã hội trong thị trường phát triển nhanh

Việc phát triển kinh tế – đặc biệt là sự gia tăng của của tầng lớp trung lưu – tạo nền tảng cho sự thay đổi trong xã hội. Điều này cũng tạo ra sự chuyển đổi giữa các thế hệ từ mối quan tâm, lối sống, đến diện mạo xã hội.

  • Phụ nữ và quyền bình đẳng giới: việc các bé gái được hưởng việc giáo dục một cách bình đẳng, cùng với việc giảm tỉ lệ sinh con đáng kể ờ các nước như Ấn độ đã tạo tiền đề cho những thay đổi trong lối sống cũng như trong xã hội. Điều này cũng làm gia tăng quyền lợi cho phụ nữ với tư cách là người tiêu dùng, và là nhà hoạt động xã hội.

Đông Nam Á và Tây Á có mức xoá nạn mù chữ lên đến 96%, trong khi Trung Quốc có nhiều sinh viên đại học hơn bất kỳ quốc gia nào trên thế giới. Hơn nữa, phụ nữ và nam giới ở Trung Quốc lớn lên trong một xã hội có quyền bình đẳng giới, với 64%  phụ nữ đi làm, so với 54% phụ nữ tại Mỹ hoặc Anh.

Theo nghiên cứu các thị trường phát triển, 85% phụ nữ ở 12 nước phát triển nhanh cho rằng có nhiều cơ hội việc làm hơn trước kia, đặc biệt là cơ hội kinh doanh riêng. Phụ nữ được xem là nhóm khách hàng chính gây ảnh hưởng đến sản phẩm và dịch vụ vì họ có sức mua cao.

  • Thế hệ người tiêu dùng hồi giáo: nhóm tầng lớp trung lưu hồi giáo ngày càng tăng cao. Thị trường sản phẩm làm đẹp cho người hồi giáo dự đoán đạt đến con số 21 tỉ đô la Mỹ tại châu Á năm 2024, và đạt 52 tỉ đô la Mỹ toàn cầu năm 2025. Về mảng du lịch, nhóm người tiêu dùng hồi giáo này cũng đóng góp một phần không nhỏ cho việc tăng trưởng. Trong năm 2016, theo GMTI (thống kê du lịch hồi giáo toàn cầu), khoảng 155 tỉ đô la Mỹ đã được chi tiêu, chiếm 13% ngân sách du lịch toàn cầu.

Tuy nhiên nghiên cửu cũng chỉ ra rằng nhiều người tiêu dùng hồi giáo không cảm thấy các nhà sản xuất thực sự có những sản phẩm phù hợp, cũng như các chiến dịch quảng bá dành riêng cho họ. Đây cũng là cơ hội tiềm năng cho các thương hiệu trong tương lai.

  • Người tiêu dùng và mạng xã hội: châu Á có số lượng người dùng internet và mạng xã hội cao nhất thế giới, theo một báo cáo năm 2018. Hiện có 2 tỉ người dùng internet, 1.8 tỉ dùng mạng xã hội thường xuyên và 1.7 tỉ dùng mạng xã hội thông qua điện thoại di động.

Như vậy người tiêu dùng ở những thị trường phát triển nhanh có thể tham gia thị trường thương mại điện tử toàn cầu, có nhiều sự lực chọn như ở những thị trường phát triển khác. So với tầng lớp trung lưu ở thế hệ trước, họ có nhiều sự lựa chọn hơn, với khả năng phản hồi về sự hài lòng về sản phẩm cao hơn thông qua sự tiện dụng của các ứng dụng trên điện thoại. Các nhà quản lý thương hiệu cần chuẩn bị sẵn sàng để tiếp cận họ.

Thị trường phát triển nhanh sẽ đòi hỏi nhiều hơn từ thương hiệu

Nhóm khách hàng tầng lớp trung lưu ở thị trường này có sự pha trộn khác nhau giữa các nền văn hoá, cũng như ngôn ngữ, tôn giáo…so với tầng lớp trung lưu ở phương tây trước đây. Do đó các nhà sản xuất không nên áp dụng máy móc những mô hình thành công trước đây ở phương tây vào thị trường này. Trái lại, họ nên tìm hiểu sự độc đáo và đa dạng của thị trường để có một giải pháp phù hợp.

Định nghĩa “thị trường mới nổi” khi được thay bằng “thị trường phát triển nhanh” sẽ tạo ra nhiều cơ hội cho thương hiệu trong tương lai. Vì đã đến lúc phải chấp nhận một thực tế là những thị trường này đang dẫn đầu xu hướng trên thế giới, chứ không phải là người theo sau.


www.ogilvy.com

*Trang thông tin này được thực hiện với sự cộng tác của Ogilvy Việt Nam

  • Sự kiện
  • Đào tạo

Bà Bùi Thị Ninh

Phó Giám đốc VCCI-HCM

093 815 0708

buithininh@vcci-hcm.org.vn